Yavuz’un Gürcistan’ı İşgali
Yavuz Sultan Selim’in Trabzon valiliği sırasında düzenlediği üç Gürcistan İşgali:
1. Birinci İşgal (~1507–1508): Batı Gürcistan’ın İlk Harekâtı
- Güzergâh ve Amaç: Safevî tehdidine karşı ve Türkmen desteğini pekiştirmek amacıyla Erzincan/Erzurum çevresinden başlayarak Acara, Guria ve İmereti bölgelerine yönelik sefer
- Asker Sayısı: Osmanlı kaynaklarında net sayı belirtilmese de, modern analizlerde bu seferde birkaç bin kişilik bir kuvvetle hareket edildiği tahmin edilmektedir (yaklaşık 5.000–10.000 arası) .
- Esir ve Ganimet: Gürcü kaynaklarına göre 10.000’in üzerinde erkek, kadın ve çocuk esir alındı; kiliseler, yerdeğiştirmeler ve yağma yaygındı ttk.gov.tr.
- Ölü ve Kayıp: Ağır çatışmalar yaşandı, net Osmanlı ölü sayısı kayıtlı değil. Gürcü kronikleri “birçok insanın katledildiğini” bildirmiştir .
- Anlaşma: Gürcü prensler—özellikle Acara, Guria, İmereti kralları—Osmanlı egemenligini kabul ederek haraca bağlanmış ve bağlılık yemini etmişlerdir islamansiklopedisi.org.tr.
2. İkinci İşgal (1508): Kutaisi–Guria–Imereti Harekâtı
- Güzergâh: Trabzon’dan hareket edilip Kutaisi (Kütaisi), Guria ve İmereti bölgeleri ele geçirildi islamansiklopedisi.org.tr.
- Asker Sayısı: Selimnâmelerde kuvvetin yaklaşık 10.000–15.000 kişilik olduğu ifade edilir ttk.gov.tr+9ttk.gov.tr+9yssalpendik.meb.k12.tr+9.
- Esir/Ganimet: Yüzlerce ya da binlerce esir alındı. Gürcü kroniklerine göre “çok sayıda esir ve ganimet” ile kutais ve gelati yakıldı ttk.gov.tr.
- Ölü Sayısı: Osmanlı kaynağı yok; Gürcü kaynaklarına göre “çoğu öldürüldü veya köleleştirildi”.
- Sonuç/Anlaşma: Guria ve İmereti kralları Osmanlı’ya vergi vermeyi kabul etti. Haraca tabi oldular.
3. Üçüncü İşgal (1509–1510): Tekrarlanan Kutaisi Seferi
- Güzergâh: 1509–1510’da tekrar Kutaisi üzerine yürüyüş; Safevî tehdidine karşı daha etkin kontrol sağlama amacı taşıyordu tr.wikipedia.org.
- Asker Sayısı: Yaklaşık 15.000–20.000 kişilik ordu tahmini yapılmakta; Türkmen birlikleri de mevcuttu .
- Ganimet ve Esir: Gürcü kaynakları “Kutaisi ve Gelati yakıldı, tekrar çok ganimet ve esir alındı” diyor .
- Ölü Sayısı: Net Osmanlı kaybı yok; Gürcü tahrirlerinde “çok sayıda Gürcü öldürüldü” ifadeleri yer almakta.
- Anlaşma: Bölgedeki Gürcü prenslikleri Osmanlı bağlamında haraca bağlandı, bağlılık ve askerî destek verdiler.
🔍 Tablo Özet
| Sefer | Yıl | Asker Tahmini | Esir/Ganimet | Ölü/Kayıp | Anlaşma/Netice |
|---|---|---|---|---|---|
| 1. | ~1507–08 | 5.000–10.000 | 10.000+ esir | Birçok Gürcü öldürüldü | Bölgesel bağlılık, harç yükümlülüğü |
| 2. | 1508 | 10.000–15.000 | Binlerce esir/ganimet | Çoğu öldürüldü veya esir alındı | Kutaisi, Guria, İmereti haraca bağlandı |
| 3. | 1509–10 | 15.000–20.000 | Yeniden esir/ganimet | Gürcüler yoğun kayıp verdi | Daimi bağlılık, askerî destek taahhüdü |
🧭 Kaynaklar ve Dayanaklar
- Mirian Makharadze tarafından Gürcü kronikleri üzerine yapılan çalışmalar, seferlerin tarihî ve sayısal perspektifini sunuyor izzettincopur.comyavsanyayla.blogspot.com+7ttk.gov.tr+7ttk.gov.tr+7en.wikipedia.org.
- Selimnâmeler (Şükrî Bitlisî, Keşfî, Celalzâde) hem asker sayısını hem ganimet bilgilerini aktarıyor yssalpendik.meb.k12.tr+3ttk.gov.tr+3ttk.gov.tr+3.
- TDV İslâm Ansiklopedisi, 1508 yılındaki bağlılık ve haraca bağlanmaya dikkat çekiyor islamansiklopedisi.org.tr+1yssalpendik.meb.k12.tr+1.
Yorum gönder